Prof. Magdalena Rakowska-Boguta otrzymała Medal im. Leona Marchlewskiego

Medal im. Leona Marchlewskiego przyznawany jest corocznie za wybitny wkład w rozwój biologii molekularnej, biologii komórki, biochemii i biofizyki.

Prof. Magdalena Rakowska-Boguta jest kierownikiem Laboratorium Transkrypcji tRNA w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN. Kierowała wieloma grantami naukowymi, w tym grantem Maestro z NCN i jako koordynator ­­– Międzynarodowym programem studiów doktoranckich z dziedziny biologii molekularnej, sponsorowanym przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej. Jest członkiem prestiżowej organizacji EMBO (European Molecular Biology Organization). Jej zainteresowania zawodowe dotyczą regulacji ekspresji genów w komórce eukariotycznej.
W ramach pracy doktorskiej prof. Magdalena Rakowska-Boguta zajmowała się ustaleniem zależności pomiędzy ekspresją genów mitochondrialnych
i jądrowych u drożdży. Domeną tych badań stała się translacja mitochondrialna. W końcu lat 90-tych wykazała zależność tego procesu od cytoplazmatycznego prionu [PSI]. Podjęła następnie tematykę prionów u drożdży. Wykorzystując stworzony przez siebie system selekcji genetycznej zidentyfikowała określone białka opiekuńcze o charakterze chaperonów, które zapobiegają propagacji prionu PSI w komórce drożdży.
Równolegle podjęła tematykę tRNA, z którą zetknęła się w okresie dwuletniego stażu podoktorskiego w Pennsylvania State University w USA. Jej własne badania rozpoczęte po powrocie do Polski doprowadziły do odkrycia w 2001 roku białka Maf1 – generalnego negatywnego regulatora transkrypcji tRNA u drożdży. Odkrycie to okazało się przełomowe w Jej karierze zawodowej. Od tego czasu problematyka badawcza, będąca w kręgu zainteresowań Jej grupy, skupiona była na mechanizmach kontroli transkrypcji tRNA przez polimerazę III RNA i specyficzny represor, Maf1. Badania te zaowocowały serią prac o charakterze nowatorskim. Z biegiem lat odkrycie białka Maf1 stało się bardzo istotne. Okazało się, że jego sekwencja i funkcja w represji polimerazy III RNA są zachowane ewolucyjnie u organizmów wyższych, w tym również u człowieka, a zmiany aktywności Maf1 mają swój wkład w procesy nowotworowe w komórkach ssaków i patogenezę u roślin.
Kolejnym ciekawym tematem rozpoczętym w zespole prof. Magdaleny Rakowskiej-Boguty w 2015 r. jest biogeneza kompleksu polimerazy III RNA. W prowadzonym przez Nią laboratorium zidentyfikowano białko Rbs1, konserwowane u wyższych eukariontów, jako czynnik składania kompleksu polimerazy III RNA. Co ciekawe, udowodniono, że Rbs1 jest białkiem wiążącym się do rejonów regulatorowych mRNA kodujących podjednostki kompleksu. Na tej podstawie sformułowano ostatnio hipotezę ko-translacyjnego składania kompleksu RNA polimerazy III, która stanowi podstawę do dalszych badań.
Liczni wychowankowie pracowni kierowanej przez prof. Magdalenę Rakowską-Bogutę są związani z nauką, a troje spośród jej 15-tu doktorantów stworzyło własne grupy badawcze. Agnieszka Chacińska specjalizuje się w biogenezie mitochondriów, zaś Damian Graczyk i Tomasz Turowski kontynuują tematykę polimerazy III RNA w naszym Instytucie. Kolejna doktorantka, Małgorzata Cieśla, uzyskała tytuł doktora habilitowanego i jest w trakcie realizacji własnego projektu. Tak więc efekty badań kierowanych przez Magdalenę Bogutę stały się podstawą rozwoju naukowego i usamodzielnienia młodych badaczy, a także do rozszerzenia rozpoczętej przez Nią w Polsce tematyki regulacji transkrypcji tRNA.

Serdecznie gratulujemy Pani Profesor! 

 

Medal im. Leona Marchlewskiego