Lata 80-te

„W 1981 roku dyrektorem Instytutu zostaje prof. Andrzej Paszewski, mianując wicedyrektorem ds. ogólnych – prof. Włodzimierza Zagórskiego, a prof. Monikę Jeżewską wicedyrektorem ds. naukowych. Paszewski był pierwszym w historii IBB dyrektorem formalnie wybranym przez Radę Naukową i został zatwierdzony przez władze PAN. Był to wyłom w dotychczasowej praktyce. […] Wkrótce Instytut stanął przed wyzwaniami stanu wojennego, na które dyrektorowi mającemu wsparcie swojej społeczności łatwiej było odpowiedzieć. […]  Mimo początkowego wstrząsu „Solidarność” instytutowa nie dała się, spokojnie podjęła działalność nielegalną, wydawnictwa podziemne były kolportowane i składki związkowe zbierane. […] Dostąpiliśmy też swoistego wyróżnienia – generał Jaruzelski, w jednym ze swoich przemówień, wymienił Instytut jako gniazdo wrogów państwa i ustroju, pojawiły się propozycje likwidacji IBB, pułkownik Szczygieł z MSW (taki podpis widniał na odpowiedniej decyzji) zlecił wydalenie z Polski prof. Shugara. Nie wiadomo, czym by to się skończyło, gdyby nie interwencja prof. Aleksandra Gieysztora [ówczesnego Prezesa PAN], bezpośrednio u generała.”

Fragment artykułu: Włodzimierz Zagórski-Ostoja, PIĘĆDZIESIĄT LAT INSTYTUTU BIOCHEMII I BIOFIZYKI PAN, Postępy Biochemii 51 (1) 2005

W latach poprzedzających upadek PRL, także w latach stanu wojennego, wielu pracowników IBB, i naukowych i technicznych, było mocno zaangażowanych w aktywność podziemnych struktur opozycyjnych. Motywacją było przekonanie, że misja IBB wykracza daleko poza działalność stricte naukową. Zwłaszcza w czasach przełomu rola opiniotwórcza instytucji akademickich jest bardzo ważna. Dając dobry przykład, wielu pracowników IBB włączyło się aktywnie w działania różnych struktur podziemnych: KOR, „Solidarności” czy wydawnictw omijających cenzurę; niektórzy zapłacili za to cenę więzienia czy utraty pracy. Dzięki wzajemnemu zaufaniu pracownicy  IBB tunelowali przez swoje pokoje pokaźne ilości bezdebitowych czasopism i książek. Korzystając ze szczególnego statusu naukowca, umożliwiającego wyjazdy na konferencje poza obozem socjalistycznym, badacze z IBB wykorzystywali swoje wyjazdy do przemycania do kraju „Kultury” paryskiej i innych polskich wydawnictw omijających macki cenzury poza Polską, transferowali też materiały i pieniądze dla podziemnej opozycji.

Lata 80-te – film